Rekabentuk lanskap: apa dan kenapa
Rumput hanyalah sebahagian dari lanskaping. Bahagian-bahagian lain yang berkaitan ialah pokok, pokok renek (shrub), kolam, ukiran dan sebagainya. Oleh kerana kadang-kadang saya di minta untuk memberi tip rekabentuk lanskap, saya kali ini nak bercerita sedikit tentang hal itu.
Ada macam-macam cara untuk merekabentuk lanskap. Ramai dari kita merasakan bahawa nak lanskap halaman rumah hanyalah tanam rumput, pokok, bunga dan juga batu hiasan; semuanya di susun mengikut citarasa tertentu. Sebenarnya ada tiga cara untuk merekabentuk lanskap.
| Jenis tumbuhan | Cara susunan | Pemilihan tumbuhan | |
| Lanskap tradisional | Menggunakan tumbuhan bukan tempatan (dan mungkin ada juga tempatan) | Di susun secara bentuk formal (kadang-kadang ada juga tak formal) | Tumbuhan di pilih berdasarkan kecantikan sahaja. |
| Lanskap semulajadi | Menggunakan tumbuhan tempatan. | Di reka supaya mencontohi kawasan semulajadi dan mengekalkan hidupan liar tempatan. | Tumbuhan di pilih berdasarkan kecantikan DAN nilai semulajadi serta untuk mengekalkan keadaan semulajadi suatu kawasan. |
| Pemulihan ekologi | Menggunakan tumbuhan tempatan. | Di reka untuk menjadi suatu komuniti semulajadi dan memulakan proses ekologi. | Tumbuhan di pilih untuk memaksimakan struktur dan fungsi ekologi komuniti itu. |
Cara ketiga iaitu pemulihan ekologi tidak sesuai untuk halaman rumah walaupun mungkin ramai yang lebih suka untuk membiarkan lalang, semak dan pokok tumbuh liar dengan alasan ia adalah untuk kebaikan ekologi alam sekitar.
Cara kedua mungkin lebih sesuai di cadangkan untuk kegunaan kebanyakkan orang biasa. Kita akan menggunakan rumput tempatan seperti Cowgrass, Serangoon ataupun Mutiara. Tapi yang pentingnya ialah pemilihan pokok. Bila kita sebut pokok tempatan, maksudnya ialah pokok yang boleh di lihat di kawasan sekitar tempat itu; pergi ke Cameron Highland untuk membeli bunga yang tumbuh di sana ataupun membela satu spesis anggerik eksotik tidak lagi di anggap lanskap semulajadi.
Carilah contoh di kawasan tempat tinggal kita dan kemudian beli atau mintak dari orang yang berkenaan – menggunakan tumbuhan tempatan tidak memberi lesen untuk mengambil tanpa kebenaran dari rumah sebelah, ya? Kemudian, beri tumbuhan dan pokok itu ruang untuk tumbuh secara semulajadi dengan penjagaan yang minima. Bukan tidak berjaga langsung, tetapi biarkan ia tumbuh secara semulajadi; kita masih lagi memerlukan keseragaman atau corak tertentu.
Di sebuah kelab golf tempat saya bekerja dahulu, saya mengamalkan konsep ini kerana kawasan lanskapnya tidak berbela dari lama dulu dan saya tidak mampu membeli tumbuhan baru. Saya buang pokok yang paling sedikit dan tidak mempunyai nilai kecantikan (contohnya betik liar) dan biarkan rumpai dan pokok lain hidup secara semulajadi. Saya cuba biakkan rumpai yang mempunyai bunga warna putih dan ekor kucing supaya tumbuhan di situ kelihatan lebih seragam. Setiap tahun, saya akan hantar orang untuk memotong anak pokok (supaya tidak menjadi hutan) dan tumbuhan menjalar. Dalam masa setahun, kelab tersebut memenangi tempat kedua dalam pertandingan lanskap peringkat negeri.
Dengan pemilihan tumbuhan yang kita bincangkan di atas, kita akan terus pergi ke topik corak atau keseragaman rekabentuk. Prinsip-prinsip utama ialah:
- Konsistensi. Kita boleh terjemah ini sebagai mempunyai suatu tema tertentu (Bali, Zen, modernistic dan sebagainya) ataupun semata-mata bersifat konsisten dalam memilih tumbuhan dari segi warna, ketinggian, sifat dan sebagainya. Ia adalah tentang memberi ekspressi utama tentang lanskap kita.
- Keseimbangan. Ini tentang sifat simetri dalam lanskap; contohnya pokok palma di kedua-dua belah pintu masuk, mempunyai jumlah pokok yang sama di kiri dan kanan taman dan sebagainya. Sebenarnya “ketidakseimbangan” juga adalah suatu konsep atau prinsip dalam rekabentuk lanskap; suatu bentuk abstrak atau ‘bebas-bentuk’ (free-form) tetapi masih lagi konsisten. Contohnya bentuk flower-bed yang bebas bentuk tetapi mempunyai bunga yang sama warna di dalamnya. Atau bila kita ada sebaris pokok palma hijau dan kita selangkan dengan palma merah pada jarak yang rawak supaya warna itu lebih ceria tanpa monotoni.
- Warna ialah sebab utama kita memilih bunga atau tumbuhan tertentu. Warna terang seperti merah, kuning dan oren akan nampak dekat dan warna lembut seperti hijau, biru dan pastel akan nampak jauh. Jadi jika menanam tumbuhan berwarna terang di hadapan dan warna
Warna yang konsisten, saiz yang berkadaran dan ulangan. Apa lagi prinsip yang ada di sini?
lembut di belakang, halaman boleh kelihatan lebih besar.
- Garisan. Ini ialah tentang pagar, jalan, titian, susunan batu ataupun bentuk flower bed. Kita nak lurus ataupun berombak? Apa tema lanskap kita?
- Kadar atau proportion. Ini adalah prinsip tentang saiz bahan bahan dalam kawasan lanskap. Jika kawasan lanskap anda kecil dan anda akan menggunakan pokok kecil kenapa tiba-tiba ada satu ukiran besar di tengah-tengah? Biarkan semua tumbuhan, hardscape dan sebagainya dalam lanskap anda mempunyai saiz pada kadar yang serupa.
- Ulangan. Konsep ni sama dengan prinsip ‘konsistensi’ tadi. Cuma ingat satu benda; terlalu banyak satu warna atau satu tumbuhan akan membosankan. Tetapi terlalu banyak jenis atau variety juga akan menyebabkan lanskap nampak semak dan seperti tidak mempunyai rencana.
Kita berhenti di sini. Tapi ini tidak bermakna bahawa ini adalah muktamad. Masih ada banyak lagi bijak pandai di sana yang akan mempunyai idea atau prinsip rekabentuk lanskap mereka sendiri. Saya tidak suka kata orang lain salah dan saya betul. Kalau saya nampak rumah orang yang tidak menggunakan prinsip lanskap langsung, saya akan kata “suka hati dia lah, rumah dia”
Turf Matters 
cikgudee said
Artikel yang menarik dengan pengetahuan tentang lanscaping dan interior design.
LikeLike
Hanafi said
Untuk kegunaan di tanah perkuburan, apakah rumput yg sesuai? Setelah membaca artikel saudara, sy lebih berminat kepada rumput cow grass dan serangoon grass memandangkan ia tidak memerlukan baja yg banyak, kurang maintenance dan lambat panjang.
LikeLike
mynormas said
Maaf kerana lambat reply. Memandangkan kebanyakkan tanah perkuburan kita mempunyai pokok teduhan dan juga tidak mempunyai tukang kebun, maka saya bersetuju bahawa cowgrass dan atau serangoon grass sesuai. Mungkin tuan lebih baik gunakan cowgrass kerana lebih mudah di dapati dan kurang masalah.
Cuma satu sahaja yang saya nak cakap berdasarkan pemerhatian tanah perkuburan di Johor dan Klang; JANGAN guna racun rumput. Walau apa pun alasan walau di mana pun. Jangan racun tepi kubur, dalam longkang, tebing longkang. Jangan racun seminggu sebelum puasa, seminggu sebelum raya dan sebagainya.
Ada satu fenomena racun rumput yang dinamakan ‘succession’. Maksudnya ialah, racun rumput tidak membunuh semua tumbuhan secara sekata. Kali pertama kita guna racun, semua tumbuhan akan mati selama (katakanlah…) sebulan. Kali kedua, kebanyakkan rumput akan mati sebulan (contohnya) dan akan ada tumbuhan yang naik balik tak sampai sebulan (mungkin 3 minggu?). Kali ketiga kita sembur; tumbuhan (tak semestinya rumput) akan naik dalam dua minggu dan seterusnya. Tukang spray akan – biasanya – tambah kandungan racun dalam tong spray sebagai tindakbalas. Semua tumbuhan akan mati tapi insyaAllah, tetap akan ada tumbuhan yang kurang effect dari racun tersebut.
Satu lagi masalah ialah bila rumput di racun, tidak ada apa yang memegang tanah dan bila hujan; tanah akan ‘lari’.
Potong rumput. Cangkul rumput. Jangan racun rumput.
LikeLike
mohd fauzi said
Terima Kasih…
LikeLike
aida said
salam
saya ingin membuat lanskap di hadapan rumah iaitu di luar tembok rumah sebelah dengan jalan. Rumah di jalan utama masuk taman yang mana agak bising. Jadi saya ingin membina lanskap menggunakan pokok-pokok atau tumbuhan yang boleh mengurangkan bunyi bising. JUga mengatasi masalah terik matahari kerana rumah menghadap matahari terbenam. Apakah tumbuhan yang sesuai di tanam.
LikeLike
mynormas said
Salam, maaf lambat reply.
Umm… Ficus gold mungkin? Atau Eugenia? Jangan Baphia, ia akan tumbuh terlalu tinggi terlalu cepat. Cuba tanya nursery, tapi mintak tengok contoh pokok bila dewasa. Kalau mereka tiada, catit nama, balik dan Google.
LikeLike
fida said
salam Encik
Tanah rumah baru baru saja dibajak.30×7 ft luas. Tapi saya lihat level tanah ni rendah drp drain. Saya ada baca post tuan yang mengatakan tanah kene same level dgn drain supy bila ujan, air boleh flow ke dlm drain. Mcm mana saya nak levelkan tanah tu? org nurseri kata letak topsoil. Mana nak dapatkan ye? apa suggestion tuan? tkasih.
LikeLike
mynormas said
Salam puan. Untuk nak naikkan level tanah tu, apa apa tanah pun tak apa. Tanah liat pun ok. Puan tambah tanah liat lepas tu suruh kontraktor buat supaya ia mereng jadi air akan mengalir dari rumah puan, straight ke longkang tu. Mampat kan. Lepas tu, puan letak pasir dan jadikan pasir tu level seperti yang puan mahu, lepas tu tanam rumput atas pasir itu.
Teorinya ialah air hujan akan mengalir melalui pasir, kena pada tanah liat mampat tadi, mengalir ATAS tanah liat tu ke longkang dan puan tiada masalah rumput basah. Tapi musim kering kena siram lah sikit, kalau tak, rumput mati.
Selamat Mencuba!
LikeLike
Izza said
Slm.tuan.. Sy ingin membina lanskap berukuran 15 x 20 ft.. Rumah tepi sawah padi. Kwsn lanskap itu sudah ada gazebo. Tp level tanah belum sama. Sy bercadang nk letak rumput karpet. Kerana tidak memerlukan penjagaam rapi.
Soalan sy,
1. Adakah sy perlu simen dahulu sebelum letak rumput atau boleh shaja level dgn pasir dan tanah
2. Pokok apa yg sesuai utk sy deco lanskap sy. Pokok yg tahan panas dan tidak rumit penjagaannya.
Terima kasih tuan
LikeLike
mynormas said
Salam,
1. Boleh saja level dengan pasir dan tanah kalau ia stabil.
2. Tuan lihat di kawasan sekeliling, samada pokok yang tumbuh sendiri atau ditanam oleh jiran atau majlis daerah sebagai pokok hiasan. Salah satu spesis pokok yang subur itu yang sesuai di kawasan tuan.
LikeLike